Rejestracja samochodu i zawiadomienie o jego nabyciu/zbyciu a współwłasność

Przeczytaj także: Obowiązek przerejestrowania pojazdów używanych od 1 stycznia 2024 roku

Właściciel pojazdu, niebędącego nowym pojazdem, sprowadzonego z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej jest obowiązany zarejestrować pojazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w terminie 30 dni od dnia jego sprowadzenia (art. 71 ust. 7 PRD), natomiast właściciel pojazdu już zarejestrowanego jest obowiązany zawiadomić w terminie nieprzekraczającym 30 dni starostę o nabyciu lub zbyciu pojazdu (art. 78 ust. 2 pkt 1 PRD). W związku z powyższym, nasuwa się następujące pytanie: czy w przypadku współwłasności pojazdu obowiązek pierwszej rejestracji i zawiadomienia o nabyciu/zbyciu istnieje solidarnie? To znaczy, czy wykonanie tego obowiązku przez jednego współwłaściciela zwalnia pozostałych?

Na to pytanie należy odpowiedzieć przecząco.

Zajmijmy się najpierw rejestracją pojazdu. Tutaj w ogóle wykonanie tego obowiązku przez jednego ze współwłaścicieli nie wchodzi w grę. Wynika to z art. 73 ust. 1 Prawa o ruchu drogowym, który stanowi że rejestracji dokonuje się na wniosek właściciela. Jest to jeden z przepisów wyłączający zasadę “oficjalności” działania organów administracji publicznej (czyli tego że zawsze mogą one wszcząć i prowadzić postępowanie z urzędu), co oznacza że do zarejestrowania pojazdu konieczny jest zawsze wniosek wszystkich współwłaścicieli. Nie jest przy tym możliwe zarejestrowanie z urzędu auta na pozostałych współwłaścicieli, jeżeli wniosek zostanie złożony tylko przez jednego nich.

W przypadku natomiast zawiadomień o nabyciu/zbyciu oczywiście dokonywanie zawiadomień samodzielnie jest możliwe (wszak jest to tylko czynność jednostronna), ale i w tym przypadku dokonanie zawiadomienia przez jednego współwłaściciela nie zwalnia pozostałych. Wynika to z faktu, że obowiązek ten istnieje dla każdego (współ)właściciela pojazdu oddzielnie, ponieważ przepis art. 78 ust. 2 pkt 1 PRD mówi o “właścicielu pojazdu”, czyli musi go wypełnić każdy pojedynczy właściciel z osobna. Oczywiście możliwe jest dokonanie zawiadomienia na jednym piśmie albo z pełnomocnictwa – tu obowiązują zasady ogólne.

Karanie także następuje oddzielnie. Art. 140mb ustanawia karę pieniężną za niedopełnienie obowiązku rejestracji pojazdu na terytorium RP lub niezawiadomienie starosty o nabyciu albo zbyciu pojazdu, której wysokość wynosi od 200 do 1000 zł. Jeżeli jeden ze współwłaścicieli nie złoży zawiadomienia, to nakładana jest na niego oddzielna kara, która, co istotne – nie podlega podziałowi i będzie się mieściła w ustawowych widełkach.

Wynika to z braku przepisu szczególnego wprowadzającego solidarną odpowiedzialność współwłaścicieli czy też możliwość zwolnienia z wyżej wymienionych obowiązków np. jednego współwłaściciela przez pozostałych dokonujących zawiadomienia w swoim imieniu. Przepisy Prawa
o ruchu drogowym mówią o „właścicielu”, a jako takiego traktujemy każdego współwłaściciela.

W polskim prawie przyjmuje się stanowisko, zgodnie z którym solidarności zobowiązań się nie domniemywa. Musi mieć ona podstawę w ustawie lub czynności prawnej, co szczególnie można zauważyć w konstrukcji przepisów podatkowych. Tam gdzie występuje odpowiedzialność solidarna, jest to wprost wskazane w ustawie, np. odpowiedzialność małżonków wspólnie opodatkowanych (art. 92 § 3 Ordynacji podatkowej w związku z art. 6 ust. 2 i art. 6a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych), odpowiedzialność członka rodziny podatnika prowadzącego działalność gospodarczą za zaległości podatkowe wynikające z tej działalności i powstałe w okresie, w którym stale współdziałał z podatnikiem w jej wykonywaniu, osiągając korzyści z prowadzonej przez niego działalności (art. 111 Ordynacji podatkowej), co do zasady obowiązek podatkowy w zakresie podatku od nieruchomości w przypadku dwóch lub więcej współwłaścicieli lub współposiadaczy nieruchomości lub obiektu budowlanego – (art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych) itd.

Jeżeli przepis nie konstruuje odpowiedzialności solidarnej, to jej nie ma, co tyczy się także przepisów Prawa o ruchu drogowym, w związku z czym każdy współwłaściciel odpowiada indywidualnie za obowiązek pierwszej rejestracji i zawiadomienia o nabyciu/zbyciu pojazdu.