Dlaczego ceny paliw są tak wysokie, skoro ropa nie jest najdroższa?

Przeczytaj także: Ceny paliw: ile km przejeżdża Europejczyk za dzienne wynagrodzenie?

Co się wydarzyło, że ceny paliw poszły tak bardzo w górę?

Na rynku mieliśmy splot niekorzystnych wydarzeń, które spowodowały, że w pierwszych dniach roboczych października gwałtownie wzrosły ceny paliw na stacjach benzynowych. Dotyczyła to przede wszystkim ropy naftowej, która w wielu miejscach przebiła 8 zł za litr. W górę szła również benzyna. By lepiej zrozumieć, co się działo, musimy sobie podzielić problem na kilka elementów.

Ile tak naprawdę kosztuje surowiec?

Ropa naftowa jest podstawowym surowcem, z którego w rafineriach powstają paliwa, jest ona także notowana na rynkach. Jej cena ostatnio oczywiście odbiła w górę, aczkolwiek obecne szczyty były wyraźnie niżej niż te z początku rosyjskiej agresji na terytorium Ukrainy. Dla przypomnienia kwotowane są dwa podstawowe gatunki tego surowca. Pod nazwą “brent” na rynku pojawia się ropa z Morza Północnego notowana w Londynie. Pod nazwą WTI to z kolei ropa notowana w USA. Dla nas ważniejsze są oczywiście ceny surowca w Londynie. Cena 98 dolarów za baryłkę surowca to oczywiście dużo. Niby był to najwyższy poziom od końca sierpnia, ale z drugiej strony przez pierwsze 5 miesięcy rosyjskiej inwazji tak niski poziom był uzyskiwany tylko w pojedyncze dni. Dlaczego zatem wtedy paliwo nie było wyraźnie droższe?

Co ma z tym wspólnego dolar?

Cena ropy naftowej podawana jest niestety w dolarach amerykańskich. W rezultacie 98 dolarów po cenach z października to około 490 zł. Z drugiej strony w marcu i kwietniu gdy ropa kosztowała po 110 dolarów za baryłkę, notowania dolara były w okolicach 4,30 zł. W rezultacie pomimo baryłki droższej o 12 dolarów jej cena w złotych wynosiła kilkanaście złotych mniej niż obecnie. Drogi surowiec na wejściu ma wpływ na drogi produkt na wyjściu.

Strajki we Francji

Nie chciałbym tutaj promować teorii spiskowych o powiązaniach francuskich związkowców z Rosją, ale gdyby tak było, byłaby to najskuteczniejsza broń Putina ostatnich tygodni jak nie miesięcy. To właśnie gigantyczne strajki, jak na rafinerie, spowodowały gwałtowny brak paliw na stacjach benzynowych. Surowiec co prawda jest importowany, aczkolwiek logistyka jest mocno nieefektywna, a ceny gwałtownie rosną. Na cenę oprócz kosztów wpływają bowiem przecież popyt i podaż. Z jednej strony strajk to spadek podaży. Z drugiej wiadomości medialne spowodowały panikę i ludzie tankowali na zapas. W rezultacie problem z Francji rozlał się na wiele innych państw, bo hurtowe ceny paliw poszły w górę. Dlaczego ktoś miałby sprzedać tanio w kraju u siebie, skoro Francuzi zapłacą więcej.

Strach i chciwość

Ludzie generalnie czują, że skoro istnieje konflikt z Rosją to paliwa mogą drożeć i mają znacznie większą akceptację dla wzrostu cen niż standardowo. Swoje do tego dokłada kilkunastoprocentowa inflacja, przez którą pogodziliśmy się, że ceny generalnie rosną. W tym otoczeniu znajduje się niestety dużo miejsca dla podmiotów mających towar na wygenerowanie dodatkowych marż. Widać to chociażby po marży rafineryjnej, która jest niestandardowo wysoka. Z drugiej strony rynki nie lubią takiej sytuacji. Jeżeli w dłuższym czasie nie będzie się ona stabilizować, mogą pojawić się nowi gracze na rynku, a konkurencja wymusi zmniejszenie marż.

Światełko w tunelu?

Co by musiało się podziać na rynku, by paliwo znów było akceptowalne cenowo? Celowo nie używam słowa tanie, bo nasza akceptacja niestety poszła w górę. Oprócz stabilizacji marż, wspomnianej w poprzednim akapicie jest jeszcze kilka kwestii. Gdyby RPP zdecydowała się podnieść stopy i walczyć z inflacją zobaczylibyśmy słabszego dolara, a zatem tańszy surowiec w rafineriach. Zakładając, że nie zwiększyłoby to dalej marż, mielibyśmy tańsze paliwo. Strajki we Francji to nie jest coś, co się nie zdarza, ale po uspokojeniu się sytuacji w tym kraju rynek może złapać trochę oddechu. Na koniec jeszcze same ceny ropy. Jeżeli scenariusz spowolnienia na świecie się potwierdzi, szybko powinniśmy widzieć spadki cen surowca. Ropa naftowa bardzo nie lubi kryzysów gospodarczych. My też nie, ale przynajmniej jest szansa, że nie połączymy kryzysu z drogim paliwem na raz. Z drugiej strony skoro teraz jest tak źle, to wszystkie złośliwe żarty o dodatkowej cyfrze na wyświetlaczach okazują się bardzo mało prawdopodobne.

Maciej Przygórzewski - główny analityk walutowy w i