Drugie życie części samochodowych

Przeczytaj także: 10 największych firm motoryzacyjnych w Europie Wschodniej

Polacy się bogacą, a odzwierciedleniem tego jest m.in. rosnąca liczba samochodów. Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że u schyłku 2016 roku zarejestrowanych w naszym kraju było 21,7 mln aut.

– Wzrost liczby użytkowanych samochodów spowodował, że przemysł motoryzacyjny jest jedną z największych gałęzi przemysłowych na świecie. Gdyby wszystkie koncerny motoryzacyjne połączyły się, stałyby się szóstą gospodarką świata. Jednocześnie funkcjonowanie tak dużej liczby aut nie pozostaje bez wpływu na środowisko naturalne – tłumaczy Olga Plewicka, Ekspert ds. Sektora Motoryzacyjnego w DNB Bank Polska S.A.

Podczas swojego cyklu życia samochody w różny sposób oddziałują na środowisko. Przede wszystkim chodzi tu o zużycie energii i zasobów, emisję gazów, wytwarzanie odpadów w czasie produkcji, eksploatacji, a także po zakończeniu ich użytkowania. Problem ten został już dawno zauważony przez prawodawstwo Unii Europejskiej, które przełożyło się również na krajowe ustawodawstwo, regulujące kwestię tego, co z samochodem powinno stać się po wycofaniu go z użytku.

W Polsce obowiązuje Ustawa o Recyklingu Pojazdów Wycofanych z Eksploatacji, która nakazuje przekazywanie takich pojazdów wyłącznie do certyfikowanych stacji demontażu pojazdów. Z danych Stowarzyszenia Forum Recyklingu Samochodów wynika, że w Polsce jest ich ponad tysiąc, co nie znaczy, że nie funkcjonuje szara strefa, czyli nielegalny demontaż. Punkty nielegalnego złomowania samochodów nie muszą prowadzić oficjalnej dokumentacji ani spełniać wymaganych prawem norm ekologicznych. Często prowadzone są przez przypadkowe osoby. A skutki działalności szarej strefy są szkodliwe dla środowiska oraz dla zdrowia ludzi i zwierząt. W każdym samochodzie znajdują się płyny eksploatacyjne (na przykład oleje), które zanieczyszczają glebę. Po nielegalnym rozebraniu auta na części, fragmenty wyposażenia czy opony są spalane. Pyły i metale ciężkie dostają się do atmosfery, a potem z deszczami wsiąkają w glebę.

Z korzyścią dla środowiska

Unia Europejska wyznaczyła krajom unijnym ambitny cel. Według założeń, 95 proc. masy samochodu ma znaleźć powtórne zastosowanie. Na razie nie opublikowano jeszcze danych, w jakim stopniu poszczególnym krajom unijnym udało się zrealizować ten cel. Na pewno sukcesami w tym obszarze pochwaliła się już Chorwacja i Wielka Brytania.

– Dlatego ważne jest, by rynek recyklingu części samochodowych podlegał większej kontroli niż dotychczas. Projekt nowelizacji polskiej ustawy o odpadach zakłada konieczność założenia monitoringu na terenie, gdzie wykonywany jest demontaż samochodu, jak i wprowadza kary więzienia w razie nieprawidłowego gospodarowania odpadami – mówi Olga Plewicka.

Osobną sprawą jest wciąż niewielkie zainteresowanie przemysłu materiałami z recyklingu, również tego samochodowego co sprawia, że największe podmioty na tym rynku skupiają się przede wszystkim na eksporcie. Jedna z firm operująca na terenie polski, która regeneruje takie części, jak rozruszniki, alternatory, kompresory do klimatyzacji, zaciski hamulcowe czy zawory EGR, swoją produkcję w ponad 95 proc. kieruje do Skandynawii, Wielkiej Brytanii, Francji czy Włoch. Zregenerowane części trafiają tam przede wszystkim do starszych, a także do zabytkowych aut, do których części już się w ogóle nie produkuje.

– Nie bez znaczenia jest ekologiczny charakter działalności firm zajmujących się rewitalizacją części samochodowych. Według badań uniwersytetów amerykańskich i niemieckich, taka regeneracja zmniejsza emisję gazów cieplarnianych o 80 proc. w porównaniu z produkcją nowych. Na całym świecie w wyniku regeneracji części oszczędzana jest energia generowana przez osiem elektrowni jądrowych lub szesnaście milionów baryłek ropy naftowej – mówi Olga Plewicka. W Polsce jednak świadomość w tym obszarze jest wciąż niewielka. – Problemem jest szczególnie sprzedaż większości tworzyw sztucznych pozyskanych z recyklingu samochodów. Wiele osób woli skorzystać z nowych części zamiennych, wyprodukowanych na przykład w Chinach, które są często znacznie niższej jakości – tłumaczy Olga Plewicka.

Tymczasem recykling jako zjawisko proekologiczne oszczędza bogactwa naturalne i środowisko, dzięki wykorzystaniu materiałów już istniejących. W krajach zachodnich państwo często dotuje przedsiębiorstwa zajmujące się tym biznesem, poprzez kierowanie do takich przedsiębiorstw części wpływów ze sprzedaży nowych produktów lub przyznając różnego rodzaju ulgi podatkowe. Warto podobne rozwiązania zastosować również w Polsce.

– W mojej opinii, wraz z rosnącą liczbą samochodów w Polsce będzie rosła świadomość, że recykling części motoryzacyjnych jest trendem, którego lekceważyć nie można. Na jego popularyzacji powinno zależeć wszystkim zainteresowanym stronom, począwszy od rządu, poprzez producentów części motoryzacyjnych aż po stacje demontażu i firmy specjalizujące się w recyklingu. Chodzi bowiem o środowisko naturalne. Jeśli dbamy o to, żeby samochody stawały się coraz bardziej ekologiczne, to powinno nam zależeć również na tym, by ten ekologiczny aspekt zachować również po przejściu auta w stan spoczynku – mówi Olga Plewicka.