Eksploatacja samochodu. Co zrobić, aby jeździć bezpiecznie?

Przeczytaj także: Bezpieczna jazda a zmienne warunki pogodowe

Doświadczenie pokazuje niestety, że tragiczne statystyki niewiele są w stanie nauczyć - wielu polskich kierowców ciągle nie przywiązuje dostatecznej wagi do do tego, że eksploatacja samochodu oznacza zużycie części i konieczności ich wymiany. Tymczasem wystarczyłoby pamiętać o kilku kardynalnych zasadach, aby w znacznym stopniu wpłynąć na podniesienie bezpieczeństwa na drodze i zapobiegnięcie nieszczęśliwym zdarzeniom.

Odpowiednie oświetlenie zewnętrzne samochodu

Dbałość o światła to jeden z podstawowych obowiązków kierowcy. Jak jednak pokazują statystyki, Polakom zdarza się o tym zapominać. W 2016 roku to właśnie braki w oświetleniu zewnętrznym samochodu przyczyniły się do aż 40,6% wszystkich wypadków, które były efektem niesprawności pojazdu.

Oczywiście awarię żarówki samochodowej można zauważyć bardzo łatwo, jednak część kierowców zapomina o tym, aby wymieniać żarówki parami zaraz po tym, jak przepali się pierwsza z nich. Po pierwsze, starsza żarówka będzie świeciła słabiej, co wpłynie negatywnie na widoczność w czasie jazdy. Po drugie zaś, przepalenie jednej żarówki sygnalizuje, że za chwilę pracę zakończy także drugie źródło światła. Po wymianie żarówek należy skontrolować ustawienie świateł – drobna regulacja z pewnością będzie niezbędna, a bez niej światła mogą niewłaściwie oświetlać drogę lub oślepiać innych kierowców.

Warto również pamiętać o regularnym kontrolowaniu sprawności reflektorów. Np. parowanie reflektorów może być oznaką, że uległy one uszkodzeniu, przez które do ich środka dostaje się wilgoć. Wówczas należy je rozebrać i uszczelnić za pomocą odpowiedniego kleju. Reflektory mogą także matowieć na skutek działania niskich temperatur, środków chemicznych czy promieni słonecznych. W tym przypadku należy skorzystać z pomocy profesjonalisty, gdyż samodzielne polerowanie reflektorów może doprowadzić do ich zniszczenia.

Wymiana opon

Drugim po niesprawnym oświetleniu źródłem wypadków były opony (25,6%). Według przepisów opony samochodu nadają się do wymiany, gdy bieżnik ma głębokość mniejszą niż 1,6 mm. Ze względów bezpieczeństwa w przypadku opon zimowych zaleca się jednak ich wymianę przy głębokości mniejszej niż 4 mm, zaś przy letnich – mniejszej niż 3 mm.

Oprócz wskaźnika zużycia bieżnika warto także zwracać uwagę na to, czy opony się nie rozwarstwiają, czy na osnowie opony nie widać wybrzuszeń lub pęknięć oraz czy nie dochodzi do tzw. zużycia marmurkowego (odbarwień na wewnętrznej stronie opony). Uwaga: bezwzględnej wymianie podlegają opony starsze niż 10 lat.

Nie zapomnij o układzie hamulcowym

Wymianie opon powinien również towarzyszyć przegląd układu hamulcowego. Jego usterki doprowadziły do 20% wypadków wynikających z niesprawności pojazdu. W przypadku układu hamulcowego warto zwrócić uwagę przede wszystkim na tarcze i klocki hamulcowe. Nie należy czekać, aż w trakcie hamowania zacznie wydobywać się metaliczny lub piskliwy dźwięk, co oznacza, że doszło do starcia okładziny klocków hamulcowych. Prawdopodobnie w tym momencie hamulce nie działają już poprawnie.

Zdania co do tego, kiedy należy wymieniać klocki hamulcowe, są podzielone. Część kierowców zwraca uwagę na liczbę przejechanych kilometrów. Jest to jednak mylące, gdyż zużycie klocków hamulcowych zależy od stylu jazdy – przy częstym, gwałtownym hamowaniu lub ostrej jeździe klocki wymagają wymiany znacznie szybciej. Lepiej więc trzymać się zasady, że klocki hamulcowe zmieniamy, gdy grubość ich okładziny ciernej osiągnie ok. 3 mm. Wymianie klocków może również towarzyszyć wymiana tarcz hamulcowych, gdyż nowe klocki mogą źle współpracować ze starymi tarczami.

Wymiana rozrządu

Oprócz świateł, opon i hamulców zużyciu ulega także niezwykle ważny element silnika: zestaw rozrządu. Odpowiada on za prawidłową pracę silnika i jego wyeksploatowanie lub usterka powoduje zaburzenie pracy lub uszkodzenie silnika.

Samodzielna ocena rozrządu w niektórych modelach samochodów może być niemożliwa. W takim przypadku należy skorzystać z instrukcji obsługi pojazdu i sprawdzić, czy zgodnie z zaleceniami producenta powinniśmy wymienić rozrząd. Jeśli jednak na pasku da się zauważyć postrzępienia lub popękania, konieczna jest jego wymiana.

Wymiana elementów zawieszenia w samochodzie

Elementy układu zawieszenia, które są najmocniej narażone na zużycie, to:

• stabilizator wraz z łącznikami, odpowiadające za stabilność jazdy,
• sworznie wahaczy,
• drążki i końcówki kierownicze
• amortyzatory.

Amortyzatory maja duży wpływ na prawidłowe prowadzenie samochodu. W skrajnych przypadkach i przy znacznym zużyciu mogą powodować utratę przyczepności, co z kolei może doprowadzić do wypadku lub kolizji. Aby zadbać o zawieszenie w samochodzie, warto wymieniać jego zużyte elementy zaraz po tym, jak dadzą o sobie znać.

Wymiana płynów w samochodzie

Każdy z płynów w samochodzie powinno się okresowo wymieniać ze względu na to, że po pewnym czasie tracą one swoje właściwości. W przypadku oleju silnikowego jego wymiana w spokojnych, sprzyjających warunkach jazdy jest zalecana co 15 tys. kilometrów lub po upływie roku. Natomiast pierwszą wymianę oleju w skrzyni biegów należy przeprowadzić w terminie zgodnym z instrukcją pojazdu.

Z kolei płyn hamulcowy zaleca się wymieniać co 2 lata lub gdy jego temperatura wrzenia spada poniżej 200 stopni Celsjusza. Po tym czasie pogarszają się bowiem jego właściwości, co skutkuje tzw. miękkim pedałem hamulca i spadkiem skuteczności hamowania do zera. Wszystko zależy jednak od zaleceń serwisowych producenta samochodu i to ich powinniśmy się trzymać. Jednocześnie warto pamiętać, że w samochodach z układami ABS i ESP wymiana płynu hamulcowego często wymaga pomocy specjalisty.

W przypadku płynu chłodniczego, powinniśmy sprawdzić jego temperaturę zamarzania. Zalecane jest, aby wymiany dokonać nie rzadziej niż co 2–3 lata. Z kolei płyn do spryskiwaczy wymienia się sezonowo – zimą wlewa się płyn z zawartością alkoholu, zaś na wiosnę i lato płyn, który skuteczniej usuwa z szyby plamy oraz jest pozbawiony silnego zapachu alkoholu.

Dbanie o wszystkie wspomniane części eksploatacyjne nie zawsze jednak chroni przed awarią samochodu. Co roku konieczny jest całościowy przegląd techniczny pojazdu. Od 13 listopada 2017 r. opłata za przegląd jest pobierana przed jego rozpoczęciem, zaś warsztat, który wydał negatywną opinię o stanie samochodu musi to zgłosić do Centralnej Ewidencji Pojazdów.