Transport: przepisy drogowe w Hiszpanii i Gibraltarze

Przeczytaj także: Transport: przepisy drogowe we Francji i Monako

Hiszpania
Źródło prawa

Zestaw regulacji dotyczących poruszania się po drogach Hiszpanii nosi tytuł „Código de Tráfico y Seguridad Vial” czyli „Kodeks ruchu i bezpieczeństwa drogowego” ¹. Dzieli się na paragrafy, ale w przeciwieństwie do polskiego systemu, paragrafy te są oddzielnymi aktami prawnymi. Pierwszy z nich to ustawa zatytułowana „Prawo o ruchu drogowym, użytkowaniu pojazdów silnikowych i bezpieczeństwie na trasach” ². Dekrety królewskie wydawane są przez hiszpańską Radę Ministrów. Nazwy ”Real Decreto Legislativo” (królewski dekret legislacyjny) i „Real Decreto Ley” (Królewski dekret o charakterze ustawy) są po prostu podkreśleniem faktu, że Hiszpania jest monarchią konstytucyjną. Wspomnianą ustawę podzielono na tytuły (titulos) i rozdziały (capitulos). Jej uzupełnieniem są rozporządzenia (Reglamentos) i inne dokumenty wykonawcze ³.

Dwa znaczenia przymiotnika

Jako ogólną zasadę ⁴ przyjęto maksymalną szerokość wynoszącą 2,55 m. Pojazdy z izolacją termiczną mogą mieć szerokość do 2,60 m. Przepis ten dotyczy konstrukcji wyposażonych w stałe lub ruchome elementy przeznaczone do przewozu ładunku w kontrolowanej temperaturze i mających ściany o grubości co najmniej 45 mm. Co ciekawe, tę samą szerokość mogą osiągnąć autobusy przystosowane do przewozu więźniów.

Sformułowanie, że określona wartość danego wymiaru jest przyjęta za maksymalną „jako generalna norma” zostało powtórzone w przypadku czterech metrów wysokości. Ograniczenie do 4,5 m dotyczy zespołów (zarówno pociągów drogowych, jak i pojazdów członowych) wykorzystywanych do przewożenia innych pojazdów (lawety, dźwigi do transportu wraków po wypadku) oraz używanych w transporcie intermodalnym.

Pojazdy silnikowe, z wyjątkiem autobusów mogą mieć długość do 12 m. Taki sam limit ustalono dla przyczep. Pojazdy członowe, z wyjątkiem autobusów osiągają wg prawa do 16,50 m. Warto zwrócić uwagę na to, że w hiszpański przymiotnik „articulado” przetłumaczymy na dwa sposoby: „członowy” w przypadku ciężarówek i „przegubowy” w przypadku autobusów. Do 18,75 m może mierzyć pociąg drogowy. Długość pociągu drogowego przystosowanego do transportu innych pojazdów może wynieść do 20,55 m, gdy użyty jest wspornik lub dodatkowe obciążenie.

Unijne regulacje

W Hiszpanii obowiązują również przewidziane dyrektywą 96/53/WE maksymalna odległość pomiędzy osią sworznia zwrotnicy i tylną częścią naczepy - 12 m i odległość w poziomie między osią sworznia a dowolnym punktem z przodu naczepy - 2,04 m. Mierzona równolegle do wzdłużnej osi pociągu drogowego odległość między zewnętrznymi punktami usytuowanymi z tyłu kabiny poniżej powierzchni ładunkowej i tyłem przyczepy nie może przekroczyć 16,40 m, a po odjęciu odległości między tylną częścią pojazdu silnikowego a przodem przyczepy - 15,65 m.

Unijne jest również ograniczenie masy dla dwuosiowego pojazdu silnikowego niebędącego autobusem, które wynosi 18 ton. Ograniczenie masy pojazdów trzyosiowych to 25 t. Jeżeli oś napędowa posiada ogumienie bliźniacze a zawieszenie jest pneumatyczne lub równoważne w rozumieniu przepisów unijnych albo jeśli każda z osi napędowych ma ogumienie bliźniacze a nacisk na oś nigdzie nie przekracza 9,5 t, limit ten rośnie do 26 t. Monolityczny pojazd ciężarowy (skrzyniowy, furgon lub z zabudową specjalną) o czterech osiach, spełniający te same warunki odnośnie zawieszenia lub nacisku na oś, może ważyć do 32 t. Limit dla pozostałych pojazdów czteroosiowych jest o tonę mniejszy.

Masa pociągów drogowych

Dla przyczepy o dwóch osiach maksymalną masę ustalono na 18 t, a dla trzyosiowej - 24 t. Czteroosiowe pojazdy członowe mogą ważyć do 36 t. Granica ta jest zwiększona do 38 t, gdy pojazd ma opony bliźniacze na osi napędowej i zawieszenie pneumatyczne lub równoważne, rozstaw osi naczepy przekracza 1,8 m, a spełnione są warunki maksymalnej masy pojazdu (18 t) i maksymalnego nacisku na oś podwójną przyczepy (20 t).

Z kolei dla pojazdów członowych mających 5 osi lub więcej ustalono trzy limity: 40 ton dla dwuosiowego pojazdu i trzyosiowej przyczepy, dla pojazdu trzyosiowego i dwu- lub trzyosiowej przyczepy, 42 tony dla dwuosiowego pojazdu z trzyosiową naczepą przewożącego w transporcie kombinowanym co najmniej 20-stopowy kontener. Spełniający ten sam warunek pojazd trzyosiowy z trzyosiową naczepą może ważyć do 44 t.

Maksymalna masa pociągów drogowych, w których pojazd ciągnący przyczepę i sama przyczepa mają po dwie osie ustalona jest na 36 t. Gdy pojazd ma dwie osie a przyczepa trzy, limit wynosi 40 ton. Podobnie w przypadku trzyosiowego pojazdu i dwu- lub trzyosiowej przyczepy.

Wartości nacisku

Maksymalny nacisk na oś napędową wynosi 11,5 t, a na oś, na którą nie zostaje przeniesiony napęd - 10 t. W pojeździe silnikowym na sąsiadujące osie, których oddalenie jest mniejsze niż 1 m może być wywierany nacisk 11,5 t. Dla dystansu między osiami w przedziale od 1 m włącznie do 1,3 m wartość ta rośnie do 16 t, a od 1,3 do 1,8 m - do 18 t. W ostatnim z tych przypadków limit ma szansę zostać zwiększony do 19 t, jeżeli oś napędowa została wyposażona w opony bliźniacze i zawieszenie pneumatyczne lub równoważne, lub gdy każda oś napędowa posiada opony bliźniacze i nacisk na jedną oś nie przekracza 9,5 t.

W przyczepach i naczepach maksymalne wartości nacisku wynoszą: 11 t dla osi oddalonych o mniej niż 1 m, 16 t przy odległości w przedziale od 1 m do 1,3 m, 18 t dla przedziału 1,3 do 1,8 m oraz 20 t, gdy odległość przekracza 1,8 m. Dla osi potrójnych ustalono dwa limity: 21 t dla odległości do 1,3 m oraz 24 t w przedziale od 1,3 do 1,4 m.

Przy wyprzedzaniu można szybciej

Ograniczenia prędkości znalazły się w rozdziale II ustawy. Co bardzo interesujące, samochody osobowe i motocykle mogą przy wyprzedzaniu na konwencjonalnych drogach, z wyjątkiem przejść, jechać z prędkością o 20 km/h większą niż ta wynikająca z obowiązującego w danym miejscu ograniczenia ⁵.

Jadąc autostradami i drogami ekspresowymi, dopuszczalna prędkość dla aut osobowych i motocykli ustalona jest na 120 km/h. Samochody ciężarowe, pojazdy członowe, ciągniki siodłowe, samochody osobowe i furgony ciągnące przyczepy o masie do 750 kg objęto na takich drogach ograniczeniem prędkości do 90 km/h, a pozostałe pojazdy ciągnące przyczepy - 80 km/h.

Na tzw. drogach konwencjonalnych, jeżeli występuje chodnik o szerokości co najmniej 1,5 m albo więcej niż jeden pas ruchu w każdym kierunku, dozwolona prędkość aut osobowych wynosi 100 km/h, samochody do jednoczesnego przewozu towarów i osób mogą poruszać się z prędkościami do 90 km/h, a kierowców pojazdów ciężarowych i pojazdów osobowych ciągnących przyczepy obowiązuje ograniczenie do 80 km/h. Na pozostałych drogach dla aut osobowych ustalono limit 90 km/h, ciężarowo-osobowych - 80 km/h, ciągników siodłowych, pociągów drogowych, furgonów i pojazdów z przyczepą - 70 km/h. W miastach dozwolona prędkość to 50 km/h, a dla pojazdów przewożących materiały niebezpieczne - 40 km/h.

Rozporządzenie o pojazdach

Minimalna głębokość bieżnika opony wynosi 1,6 mm ⁶. Bieżnikowanie nie jest dozwolone, z wyjątkiem opon stosowanych w pojazdach o DMC powyżej 3,5 t. Ogumienie takie powinno być oznaczone znakiem „∪”. W punkcie dotyczącym opon specjalnych zapisano, iż opony typu M+S powinny mieć indeks prędkości nie mniejszy niż prędkość maksymalna pojazdu, a jeśli auto jest w stanie przekroczyć 160 km/h, indeks prędkości opon musi co najmniej odpowiadać tej wartości. Jeżeli ogumienie wyposażono są w kolce, krawędzie powinny być zaokrąglone, a same kolce nie mogą wystawać bardziej niż o 2 mm.

Na niektórych drogach okresowo wprowadzany jest obowiązek jazdy z łańcuchami śniegowymi. W rejonach górskich sygnalizuje się go czerwonym panelem, który oprócz konieczności użycia łańcuchów oraz ograniczenia prędkości do 30 km/h oznacza także zakaz ruchu pojazdów o DMC powyżej 3,5 t. Gdy występuje nakaz jazdy z łańcuchami, muszą one być zamontowane co najmniej na obu kołach osi napędowej.

Kontrowersyjne 2,5 tony

W reakcji na przypadki zatrzymań pojazdów polskich przewoźników na Półwyspie Iberyjskim pod zarzutem braku licencji na przewóz towarów wykonywany pojazdem o DMC do 3,5 tony firma Translawyers Widuch i Wspólnicy opublikowała tekst wyjaśniający kwestie zgodności hiszpańskiego i portugalskiego prawa z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) ⁷. Powołując się na stanowisko Hiszpanów potwierdzone przez Ministerstwo Rozwoju, Translawyers informują, że takie sytuacje w ojczyźnie Juana Carlosa mogą być wyłącznie wynikiem błędu funkcjonariusza, gdyż w kraju tym do nie-rezydentów wykonujących przewozy międzynarodowe stosowane są wyłącznie przepisy Rozporządzenia NR 1072/2009. Art 1 ust. 5 zwalnia z obowiązku posiadania licencji wspólnotowej i zezwoleń przewozowych w przypadku transportu dokonywanego pojazdem lub zespołem pojazdów, którego DMC nie przekracza 3,5 t. Rozporządzenie dopuszcza wyjątki od tej reguły, z czego korzysta Portugalia. Opowiemy o tym w kolejnym odcinku „Transportem po Europie”.

Gibraltar

Gibraltar jest terytorium zamorskim Wielkiej Brytanii, na którym ze względu na połączenie z hiszpańską siecią drogową obowiązuje ruch prawostronny ⁸. Limity szerokości pojazdów zostały ustalone na 2,55 i 2,60 m, przy czym ten drugi obowiązuje w przypadku pojazdów przeznaczonych do przewozu towarów w kontrolowanej temperaturze. W przeciwieństwie do wielu państw, Gibraltar ma bezwzględne ograniczenie wysokości pojazdów do 4 m, przy czym wysokość powinna być mierzona z uwzględnieniem demontowalnych struktur czy standardowych komponentów, takich jak kontenery.

Maksymalną długość pojedynczego pojazdu silnikowego, niebędącego autobusem określono na 12 m. Analogiczny limit dotyczy przyczep i naczep. Pociąg drogowy może mierzyć do 18,75 m a pojazd członowy do 16,50 m. Podobnie jak w przypadku wysokości, także i długość powinna uwzględniać wszelkie usuwalne elementy zamontowane przy pojeździe.
Limit masy dla dwuosiowych pojazdów silnikowych to 18 t. Trzyosiowe mogą ważyć do 25 lub 26 t (z oponami bliźniaczymi i zawieszeniem pneumatycznym lub równoważnym). Pojazdy czteroosiowe z dwoma osiami kierowanymi mogą osiągać do 32 t. Dla czteroosiowych pojazdów członowych (ciągnik siodłowy i naczepa) ograniczenie wynosi 36 t, lub w przypadku, gdy dystans między osiami naczepy przekracza 1,80 m a oś napędowa ma opony bliźniacze i zawieszenie pneumatyczne, 38 t.
36 t to także maksymalna masa czteroosiowego pociągu drogowego.

Pojazdy członowe o pięciu lub sześciu osiach mogą ważyć do 40 t, a przy przewozie 40-stopowego kontenera ISO- 44 t. Limit masy dla pociągów drogowych o pięciu lub sześciu osiach wynosi 40 t.

Pojazdy osobowe mogą poruszać się po Gibraltarze z prędkością do 50 km/h, a ciągnące przyczepy lub przeznaczone do przewozu towarów - 35 km/h.

1. Pełny tekst publikowany jest w Państwowym Biuletynie Urzędowym (Boletín Oficial del Estado) i sygnowany przez Generalną Dyrekcję Ruchu Drogowego (Dirección General de Tráfico).
2. Ley sobre Tráfico, Circulación de Vehículos a Motor y Seguridad Vial. Tekst ustawy ogłoszono dekretem królewskim (Real Decreto Legislativo) 6/2015 z 30 października.
3. W paragrafie 16 „Código de Tráfico y Seguridad Vial” znalazło się zarządzenie (orden) Ministerstwa Rozwoju dotyczące użytkowania tachografów cyfrowych, a paragraf 19 zawiera Rozporządzenie Generalne o Pojazdach (Reglamento General de Vehículos). To w aneksie nr IX do tego rozporządzenia określono limity wymiarów i mas pojazdów.
4. Como regla general
5. Same limity prędkości zapisano w generalnym rozporządzeniu o ruchu drogowym (Reglamento General de Circulación).
6. Paragraf 20 w dokumencie „Código de Tráfico y Seguridad Vial”, akt prawny „Reglamento General de Vehículos” („Rozporządzenie ogólne o pojazdach”), Załącznik VII (dotyczący ogumienia), punkt 2.
7. NR 1072/2009 z dnia 21 października 2009 roku
8. Wymogi co do pojazdów określono w dokumencie zatytułowanym Vehicles (Construction, Equipment and Maintenance) Regulations, w którym wyraźnie powołano się na prawa unijne, w tym na Dyrektywę 96/53/EC.