Wypadek drogowy: odszkodowanie, zadośćuczynienie i renta dla poszkodowanego

Przeczytaj także: Gdy sprawca wypadku nieznany lub bez polisy OC

Z roku na rok na polskich drogach jest coraz bezpieczniej. Liczba wypadków systematycznie maleje. Jednakże problem w dalszym ciągu jest duży i może dotyczyć każdego z nas. Jak wynika ze statystyk prowadzonych przez policję, tylko w 2012 r. doszło do ponad 37 tys. wypadków drogowych, w których rannych zostało ponad 45 tys. osób, a śmierć poniosło ponad 3,5 tys. osób. Liczba poszkodowanych osób w wypadkach drogowych w poprzednim roku jest niewiele mniejsza niż liczba osób jaką może pomieścić nowo wybudowany Stadion Narodowy w Warszawie. Mając na uwadze tak drastyczne statystki, warto wiedzieć jakie roszczenia przysługują osobie bezpośrednio poszkodowanej w wypadku komunikacyjnym.

Zgodnie z ustawą z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, każdy właściciel pojazdu mechanicznego, zobowiązany jest posiadać ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej. Obowiązek ten jest niezmiernie istotny, z punktu widzenia poszkodowanych, którzy mogą żądać naprawienia szkody nie od sprawcy wypadku drogowego, lecz bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń, w którym w dacie zdarzenia sprawca posiadał polisę OC. Rozwiązanie to jest o tyle korzystne dla poszkodowanego, że nie zachodzi obawa niewypłacalności sprawcy wypadku, ponieważ odpowiedzialność tą przejmuje zakład ubezpieczeniowy, a suma gwarancyjna od 11 czerwca 2012 r. w przypadku szkód na osobie wynosi, aż 5 mln euro w odniesieniu do jednego zdarzenia.

W razie uczestniczenia w wypadku drogowym jednym z roszczeń przysługującym bezpośrednio poszkodowanemu jest odszkodowanie. Świadczenie to związane jest z pokryciem przez zobowiązanego wszelkich kosztów poniesionych wskutek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Ustawodawca, w przepisie regulującym instytucję odszkodowania posłużył się dość ogólnym sformułowaniem „wszelkich kosztów”. Zgodnie z przyjętą praktyką oraz orzecznictwem sądowym, osoba poszkodowana może żądać zwrotu kosztów leczenia (zakupu leków, opatrunków czy środków ortopedycznych), kosztów konsultacji i zabiegów medycznych, kosztów dojazdów na wizyty lekarskie i rehabilitacje, kosztów nabycia niezbędnych aparatów, protez i innego sprzętu potrzebnego do leczenia oraz kosztów pozostawania pod opieką osób trzecich. Naprawienie szkody musi zatem zapewnić pełną rekompensatę doznanego przez poszkodowanego uszczerbku, należy jednak pamiętać, że nie może dojść do nieuzasadnionego wzbogacenia uprawnionego, co oznacza, że wysokość odszkodowania nie może przekraczać kosztów rzeczywiście poniesionych przez poszkodowanego, w związku z wypadkiem drogowym.

Niekiedy zdarza się, że poszkodowany, w wyniku wypadku drogowego utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej. W takiej sytuacji może otrzymać od zobowiązanego rentę uzupełniającą, której wysokość ustala się w oparciu o porównanie dochodów poszkodowanego przed i po wypadku drogowym. Jeżeli poszkodowany odniósł w wypadku drogowym obrażenia i w związku z tym wzrosły jego potrzeby, może otrzymać rentę z tytułu zwiększonych potrzeb, która rekompensować będzie wszelkie wydatki, które dodatkowo musi ponosić.

Ponadto, ustawodawca przewiduje możliwość dochodzenia zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę rozumianą jako cierpienie fizycznie i psychiczne. Zadośćuczynienie ma na celu złagodzenie ujemnych doznań i cierpień poszkodowanego, które wystąpiły lub mogą wystąpić w przyszłości. W przepisie regulującym tę instytucję, ustawodawca posłużył się terminem „odpowiedniej sumy pieniężnej”, który wskazuje na to, że wysokość zadośćuczynienia uzależniona jest od indywidualnego, konkretnego przypadku i ma na celu najpełniejszą realizację funkcji kompensacyjnej tego świadczenia. Na wysokość zadośćuczynienia niewątpliwe wpływać będzie m.in. rozmiar i czas trwania doznanej krzywdy, cierpień fizycznych i psychicznych, natężenie bólu, długotrwałość leczenia, utrata przez poszkodowanego perspektyw na przyszłość, jego wiek, a także nieodwracalne następstwa wypadku takie jak kalectwo czy też oszpecenie. Wysokość przyznanych zadośćuczynień niekiedy przekracza, kilku czy też kilkunastokrotnie odszkodowania przyznane przez ubezpieczyciela za szkody majątkowe na osobie. Ustalając odpowiednią sumę zadośćuczynienia ubezpieczyciel musi mieć na względzie, że życie i zdrowie człowieka są niewątpliwe dobrami najcenniejszymi.

Skuteczność dochodzenia przedstawionych powyżej świadczeń, uzależniona jest w dużej mierze od działań samego poszkodowanego. Trzeba pamiętać, że ubezpieczyciel podczas procesu likwidacji szkody, będzie opierał się na dokumentacji jaka zostanie mu przedłożona przez poszkodowanego. W związku z tym w pierwszej kolejności jeżeli jest to możliwe, należy zadbać o dokumentację potwierdzającą przebieg wypadku (najlepiej wezwać na miejsce zdarzenia policję lub sporządzić możliwie jak najdokładniejsze oświadczenie wskazujące na winę sprawcy).

Konieczne jest również, zgłoszenie się do najbliższej placówki medycznej, w celu przeprowadzania badań powypadkowych. Zalecane jest to nawet w przypadku, kiedy poszkodowany bezpośrednio po wypadku nie odczuwa żadnych dolegliwości, ponieważ te często pojawiają się później. W toku ewentualnego leczenia i rehabilitacji należy również gromadzić dokumentację potwierdzającą szkodę materialną poszkodowanego (m.in. rachunki, faktury) oraz potwierdzającą stan zdrowia (dokumentacja medyczna w tym m.in. wyniki badań, historie choroby). Zalecane jest skorzystanie przez poszkodowanego z usług profesjonalnego podmiotu trudniącego się odzyskiwaniem na rzecz klientów świadczeń odszkodowawczych, w celu prawidłowego oraz sprawnego przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego przed ubezpieczycielem.

Marcel Marszałek, specjalista ds.odszkodowań,